Zmiany klimatyczne i zwiększona działalność człowieka, powodują wzrost zagrożenia dla funkcji gleb poprzez intensyfikację procesów: erozyjnych gleb, zasklepiania, pustynnienia, zagęszczenia gleby, zanieczyszczenia i innych. Gleby muszą być poddane odpowiedniej ochronie, w celu ochrony ich różnorodnych funkcji, takich jak produkcja żywności, bufor i filtracja wody oraz magazynowanie substancji odżywczych i węgla organicznego. Projekt RECARE zgromadził multidyscyplinarny zespół z 27 różnych organizacji w celu opracowania metod oceny obecnych zagrożeń dla gleby i znalezienia innowacyjnych rozwiązań, aby zapobiec dalszej degradacji gleb w Europie. W projekcie RECARE wykorzystano 17 obszarów testowych, z różnymi formami degradacji gleb, w celu uchwycenia różnorodnych warunków środowiskowych występujących w Europie.
W projekcie RECARE wykorzystano 17 obszarów testowych, z różnymi formami degradacji gleb, w celu uchwycenia różnorodnych warunków środowiskowych występujących w Europie.
Cele
Cele projektu RECARE: 1. Uzupełnienie i poszerzenie wiedzy z zakresu wpływu działalności człowieka, w dobie zmian klimatycznych, na funkcjonowanie ekosystemów glebowych.
2. Opracowanie metod szacowania stanu degradacji i potrzeb ochrony gleb
3. Opracowanie uniwersalnej metodologii mającej na celu określenie wpływu procesów degradacyjnych na funkcje gleb oraz funkcje ekosystemowe
4. Wybranie innowacyjnych praktyk ochrony gleb, we współpracy z interesariuszami , oraz ocena ich skuteczności (kosztów, zysków) w stosunku do funkcji gleby i jej ekosystemu.
5. Ekstrapolacja danych z 17 obszarów testowych do Europejskiej skali, w celu oceny skuteczności tych praktyk w krajach UE.
6. Wypracowanie dobrej praktyki w celu łatwej adaptacji opracowanych metod przez interesariuszy
7. Przeprowadzenie zintegrowanej oceny aktualnych aktów prawnych i strategii ochrony gleby. Określenie ich celów, jakości, synergii i potencjalnych nieścisłości, znajdujących się w nich, w celu wydania zaleceń na podstawie wyników otrzymanych w projekcie RECARE.
Niezwykle istotne jest monitorowanie jakości gleb użytków rolnych przeznaczanych na cele nierolne. Grunty rolne o wyższej bonitacji (klasy 1-3) lub wartościowszych kompleksach przydatności rolniczej (np. kompleksy 1, 2, 4, 1z) mają większe znaczenie dla bezpieczeństwa żywnościowego oraz równowagi środowiskowej. Mechanizm ochrony najlepszych gleb zawarty w Ustawie o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. 1995 nr 16 poz. 78) polega na tym, że przekształcenie gruntów rolnych klas bonitacyjnych I-III położonych na glebach mineralnych oraz wszystkich klas położonych na glebach organicznych wiąże się z konieczności uzyskania decyzji administracyjnej (dla zwartych obszarów >0,5 ha decyzji ministra ds. rolnictwa) i wniesienia opłat, których wysokość zależny od klasy gruntu. Wyłączenie gruntów rolnych na cele nierolnicze polega na zmianie przeznaczenia gruntów rolnych na inne grunty np. komunikacyjne czy przemysłowe. Powierzchnia gruntów rolnych wyłączonych na inne cele w Polsce w okresie od 2000 roku była zróżnicowana. Najwięcej gruntów rolnych wyłączonych na cele nierolne w Polsce było w 2005 roku (4048 ha), natomiast najmniej w ciągu ostatnich 6 lat w roku 2013 (1944 ha). Taka skala wyłączeń oznacza jednak średni poziom wyłączeń nie mniejszy niż 5 ha dziennie.